Autorstwo pracy dyplomowej

Sugeruję by prace dyplomowe były pisane indywidualnie, nawet jeśli temat łączy się z inną pracą, realizowaną przez inną osobę, w warstwie merytorycznej. Dzięki temu unika się:

• konfliktów kompetencji,
• dyskusji o tym, kto powoduje opóźnienie (rozmycie odpowiedzialności),
• problemu oceny wkładu poszczególnych autorów w daną pracę.

Praca dyplomowa powinna stanowić spójną całość. Oznacza to, że nie powinna odnosić się do pracy powstającej równolegle, w tym samym czasie.

Ponadto, zgodnie z obowiązującymi na Politechnice Warszawskiej wytycznymi dotyczącymi formatowania prac, nie przewidziano prac dyplomowych wieloautorskich.

Rola i udział promotora #

Promotor wspiera swego podopiecznego w realizacji pracy dyplomowej poprzez sugestie i pomysły dotyczące kierunku rozwoju pracy oraz poprzez wprowadzane do tekstu drobne poprawki. Wkład promotora w pracę z pewnością jest, aczkolwiek niewielki i trudny do oszacowania. Dlatego promotor nie jest ujęty na liście autorów ani nie należy go umieszczać w ewentualnych podziękowaniach.

Pomoc innych osób w pisaniu #

Praca dyplomowa jest tworzona i pisana przez jej autorkę/autora. Jest bardzo dobrym pomysłem konsultować podejmowane działania i tekst pracy z osobami z otoczenia. Niektórzy mogą udzielić rad specjalistycznych i merytorycznych, gdyż sami są specjalistami w jakiejś dziedzienie. Inni mogą pomóc w warstwie językowej poprzez wskazanie, które fragmenty są trudniejsze w zrozumieniu a więc być może należy napisać je inaczej. Jeśli tylko jest to pomoc na zasadzie konsultacji a nie dostarczanie fragmentów tekstu, to jest to w pełni prawidłowe. Takie osoby można uhonorować krótkim tekstem podziękowań na stronie recto tuż za stroną tytułową.

Wykorzystanie AI #

Szczególnym przypadkiem skorzystania z pomocy jest wykorzystanie sztucznej inteligencji typu ChatGPT lub Bard. Te narzędzia można oczywiście poprosić o napisanie fragmentu pracy na zadany temat i z pewnością otrzyma się od nich sensownie wyglądającą odpowiedź. Jednak tak wytworzony tekst po wykorzystaniu w pracy, nawet po sparafrazowaniu - stanowi plagiat. Zgodnie z Art. 115. Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych:

Czy zatem skorzystanie ze sztucznej inteligencji podczas pisania pracy dyplomowej jest niemożliwe? Automaty konwersacyjne można potraktować jako zaawansowane słowniki lub encyklopedie, połączone z wyszukiwarką internetową. Potrafią one przeprowadzić analizę krytyczną dostarczonego im tekstu, wskazać błędy logiczne i zasugerować możliwe zmiany. Dopóki generowany tekst nie staje się częścią pracy dyplomowej, nawet po przeróbkach albo sparafrazowaniu, tak długo nie ma mowy o plagiacie. Żeby jednak zabezpieczyć się przed ryzykiem popełnienia tego błędu, warto w zapytaniu zażądać aby wygenerowana odpowiedź nie zawierała poprawionego tekstu a jedynie listę rzeczy do zrobienia.

Przykład tak “zabezpieczonej antyplagiatowo” konwersacji jest pokazany na poniższym zrzucie ekranu.

Znamienne dla takich konwersacji z ChatGPT są sugestie większego rozbudowania tekstu o przykłady i szerszy kontekst. To może stanowić pomoc szczególnie dla tych osób, które mają dużą wiedzę specjalistyczną ale “nie wiedzą co napisać”.

Prawa uczelni #

Prawa Uczelni do pracy dyplomowej to pierwszeństwo do opublikowania tejże pracy ale tylko w ciągu 6 miesięcy od obrony. Po tym czasie również autor może ją opublikować. Uczelnia może korzystać z dorobku twórczego powstałego w ramach procesu dydaktycznego, w ramach realizacji zadań statutowych, co oznacza na przykład, że oprogramowanie powstałe w ramach pracy dyplomowej może być wykorzystywane w laboratoriach uczelni, w realizacji dydaktyki i badań.

Zasady te są zdefiniowane w Ustawie z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, Art. 15a.:

1. Uczelni przysługuje pierwszeństwo w opublikowaniu pracy dyplomowej studenta. Jeżeli uczelnia nie opublikowała pracy dyplomowej w terminie 6 miesięcy od dnia jej obrony, autor może ją opublikować, chyba że praca jest częścią utworu zbiorowego.

2. Podmiot, o którym mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-6 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2022 r. poz. 574, z późn. zm.), może korzystać bez wynagrodzenia i bez konieczności uzyskania zgody autora z utworu stworzonego przez studenta lub osobę ubiegającą się o nadanie stopnia doktora w wyniku wykonywania obowiązków związanych z odbywaniem studiów lub przygotowywaniem rozprawy doktorskiej, udostępniać utwór ministrowi właściwemu do spraw szkolnictwa wyższego i nauki oraz korzystać z utworów znajdujących się w prowadzonych przez niego bazach danych, w celu sprawdzania z wykorzystaniem Jednolitego Systemu Antyplagiatowego.

3. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego i nauki może korzystać z prac dyplomowych i rozpraw doktorskich znajdujących się w prowadzonych przez niego bazach danych w zakresie niezbędnym do zapewnienia prawidłowego utrzymania i rozwoju tych baz oraz współpracujących z nimi systemów informatycznych.

Problemy w przykładach #

Poniżej trzy przykłady typowych dylematów, jakie mają dyplomanci.

Przykład 1: #

Dwóch studentów realizuje jedno urządzenie przy czym jeden z nich buduje sprzęt a drugi tworzy oprogramowanie dla jeszcze nie istniejącej płytki elektronicznej. Nie można na tym etapie stwierdzić z całą pewnością, że obie prace zakończą się z sukcesem i w tym samym terminie. Nowe urządzenie musi stanowić spójną całość zarówno pod względem sprzętowym jak i programowym czyli po prostu działać i robić to, co powinno. Dlatego, by uniknąć problemów, praca ta powinna mieć jednego autora.

Przykład 2: #

Student w ramach pracy magisterskiej realizuje nowe oprogramowanie dla urządzenia, która zarówno jako PCB jak i pewne oprogramowanie powstało w ramach jego pracy inżynierskiej. Może wystąpić problem z odróżnieniem i oceną tego, co powstało w ramach pracy inżynierskiej a co jest nowym materiałem, stanowiącym przedmiot pracy magisterskiej. Głównym wątkiem pracy powinno być zatem to, co jest nowe i odmienne względem wcześniejszego rozwiązania.

Przykład 3: #

Student w ramach pracy dyplomowej realizuje oprogramowanie dla urządzenia, które powstało w ramach pracy dyplomowej napisanej przez inną osobę lub po prostu na module rozwojowym dostępnym komercyjnie. Podobnie jak w poprzednim przykładzie należy zwrócić uwagę na to, by zakres pracy stanowiący indywidualny, autorski wkład dyplomanta był wyraźnie widoczny na tle bazowego rozwiązania.